هر جامعه ای در صنایع محتلف خود به ویژه ساختمان در صدد طراحی مصالح و بناهایی است که عمر طولانی و مفید داشته باشند تا از هزینه های بعدی و تعمیراتی آینده آنها بکاهد. نوع مصالح استفاده شده در ساختمان، چگونگی ساخت، طراحی اجرا و نگه داری سازه ها هر کدام به نوبه خود از محورهای افزایش عمر مفید ساختمان می باشند.
دیوارهای پیش ساخته، پنل ها، بتن مسلح و گچبری پیش ساخته از جمله مصالح پیش ساخته در صنعت ساختمان سازی می باشند. بتن مسلح که دومین ماده پر کاربرد و پر مصرف بعد از آب در ساختمان سازی می باشد، به دلیل مقاومت بالا در برابر عواملی همچون آتش سوزی و دوام کلی بالا، به صورت گسترده در ساختمان سازی استفاده می شود. همچنین امروزه گچبری های پیش ساخته جایگزین مناسبی برای گچبری های قدیمی شده اند.

تاریخچه تولید مصالح پیش ساخته

آقای جوزف پاکستون ایده تولید مصالح و قطعات پیش ساخته در مقیاس بزرگ را در سال 1815 میلادی ارائه داد و در سال 1910 میلادی آقای والتر گروپیوس طراح صنعتی کردن ساختمان ها را با استفاده از قطعات پیش ساخته توسط ماشین مطرح نمود. با این حال تحول اساسی پیشرفت مصالح و به موجب آن ساختمان های پیش ساخته پس از جنگ جهانی صورت گرفت.
با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و شرایط اقلیمی ایران، روش سازه ‌های پیش ساخته سبک، مناسب‌ ترین روش تشخیص داده شده است. چرا که تکنولوژی ‌های جدید و روز دنیا، باعث افزایش بیش از حد قیمت مسکن بودند که اغلب خانواده ها حاضر به پرداخت این افزایش قیمت نیستند. اما روش سازه‌ های پیش ساخته سبک، قیمت را بالا نمی ‌برد و برای فرهنگ ایرانی و جامعه ایران بسیار مناسب است.

مزایای استفاده از مصالح پیش ساخته

• از اصلی ترین مزایای استفاده از مصالح پیش ساخته و به کارگیری پیش ساختگی عبارت است از:
• کاهش هزینه های کلی ساختمان سازی
• نظارت بهتر بر ارتقاء کیفیت محصو‌لات پیش ساخته
• کاهش زمان اجرا
• کاهش میزان ضایعات مصالح ساختمانی و تاثیر آن روی حفظ محیط زیست
• طراحی قوی در مراحل اولیه طراحی، یکپارچگی طراحی و اجرا
• متمرکز شدن بخش بزرگ مراحل ساخت در کارخانه و کاهش هزینه های کارگاهی
• افزایش کیفیت قطعات و دقت در کنترل کیفیت تولیدات صنعتی
• افزایش کارایی نیروی انسانی و شرایط مناسب کار در کارخانه و در نتیجه کاهش فعالیت های بی فایده کارگاهی
• افزایش بهره وری تجهیزات به دلیل استفاده مکرر آن ها
• کاهش تاثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی در ساخت

کاهش ضایعات در استفاده از مصالح پیش ساخته

پیش ساختگی و استفاده از مصالح پیش ساخته ساختمانی فرآیندی کارآمد برای کاهش ضایعات می باشد. تکنیک ‌های پیش ساختگی برای انواع پروژه ‌های ساختمان سازی قابل اجرا است.
هرچند میزان ضایعات حاصل از انواع مختلف پروژه و بر اساس ماهیت آنان متفاوت می باشد، انتخاب روش اجرای متداول‌ یا پیش ساخته تأثیر مستقیمی بر میزان تولید ضایعات خواهد داشت.
بر اساس میانگین میزان تولید ضایعات در فعالیت ‌های ساختمان سازی و آمار به دست آمده از آن در کارگاه های ساختمانی‌ می‌توان گفت که مؤثرترین بخش در کاهش میزان ضایعات، بخش نازک کاری می باشد که در صورت استفاده از پیش ساختگی میزان ضایعات 100 درصد کاهش می یابد.
سطوح بتنی اجزای پیش ساخته معمولا و تا حد زیادی صاف ستند و برای نصب کاشی یا سایر پرداخت های سطحی، بسیار مناسب می باشند و در این حالت دیگر نیاز به نازک کاری نیست. کاشی به صورت مستقیم قابل نصب بوده و در صورت نیاز به رنگ تنها ضخامت بسیار کمی از اندود کافی می باشد.
میزان عادی اتلاف و هدر دادن مصالح به تأثیر هزینه رویکرد به کار رفته برای کنترل آن بستگی دارد. بنابراین، هزینه کاهش میزان اتلاف به طور مستقیم با میزان ارزش مصالح ذخیره شده در ارتباط می باشد. این ارتباط به صورت خطی نیست و تأثیر هزینه‌ می‌تواند در مراحل اولیه پیشرفت پروژه مطرح باشد و مقدار بهینه ذخیره مصالح باید قبل از شروع پروژه مشخص شود.
مقدار بهینه باید دارای کمترین هزینه مالی برای کاهش میزان تولید ضایعات بوده و تأثیر زیادی بر مقدار مصالح ذخیره شده داشته باشد.

معایب استفاده از مصالح پیش ساخته و پیش ساختگی

• از مهم ترین معایب پیش ساختگی می توان به موارد زیر اشاره نمود.
• هزینه اولیه بالا
• زمان بر در مراحل اولیه طراحی
• غیرمنعطف در برابر اعمال تغییرات در طرح
• فضای اندک و محدود کارگاه های ساختمانی برای دپوی اجزا و مصالح پیش ساخته
• مشکلات مربوط به اجرای درز بندی در زمان اتصال اجزای پیش ساخته
• تقاضای اندک برای مصالح ساختمانی پیش ساخته و کمبود متخصصان با تجربه